Thưởng thức chuối ngự Đại Hoàng sản vật của Hà Nam

Ngày nay, ở làng Vũ Đại, ngoài món cá kho làng Vũ Đại, chuối Ngự đã trở thành món quà quý đối với du khách thập phương mỗi khi ghé thăm mảnh đất này. Nải chuối Ngự được coi là ngon

Chuối Ngự “chuẩn” có nguồn gốc từ Làng Đại Hoàng, phủ Lý Nhân xưa, nay là xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam được nhiều người biết đến bởi đây là quê hương của sông Châu. Đây là giống chuối ngon xếp đầu bảng trong hơn 30 giống chuối ở Việt Nam. Gọi là chuối Ngự vì xưa kia là chuối tiến vua, món ăn tráng miệng sau khi ngự thiện (Vua dùng bữa). Chuối Ngự quả chỉ bằng ngón tay cái, vỏ mỏng tang, nuột nà, ruột vàng ươm, ăn vào ngọt dịu, thơm nức mũi.

Sự tích
Tương truyền, loại chuối này có từ thời nhà Trần.Theo truyền thuyết chuối ngự xuất hiện ở Đại Hoàng từ đời nhà Trần khi vua Trần Ngự thuyền rồng từ kinh thành Thăng Long và yết kiến Thái Thượng Hoàng ở Phủ Thiên Trường (Nam Định) khi đi qua địa danh này đã được người dân trong vùng dâng biếu, Vua ăn thấy rất ngon nên quyết lựa chọn loại quả này làm món tráng miệng hằng ngày và tên chuối ngự có từ đó.


“Quần thần bất triệu bất đáo
Tửu La, Ngự Tảo nguyệt nhi đáo”
(Quần thần, vua không triệu thì không được vào cung. Riêng rượu làng La, chuối Ngự làng Tảo thì mỗi tháng cung tiến hai lần)
Làng La và làng Cảo môn đều nằm trong phủ Thiên Trường xưa, nhưng Cảo môn nằm sát bờ sông Châu, đoạn đổ ra cửa sông Hồng, ngày xưa có tên là Hoàng Giang. Lâu dần, do sạt lở, đất từ bờ hữu chuyển sang bờ tả, dân cũng chuyển theo lập thành một làng mới lấy tên là Tảo môn-làng Đại Hoàng bây giờ.chuoi ngu chuan lang dai hoang

Các triều Trần, Lê kinh đô đóng ở Thăng Long, việc đưa chuối đi tiến vua bằng thuyền tương đối dễ dàng. Đến thời Nguyễn kinh đô ở Huế, đường xa thăm thẳm, người ta phải dùng ngựa để thồ chuối. Mỗi con ngựa chỉ thồ hai buồng, lấy lá tươi quấn kỹ từng buồng.
Lý trưởng hay Chánh tổng đi theo đoàn ngựa với một người của quan phủ, quan huyện, chừng năm đến sáu ngày thì mới vào tới kinh đô. Sau mỗi chuyến đi như thế, ông Lý hoặc ông Chánh được vua ban sắc phong cho chức cửu phẩm. Đến đời Tự Đức vì chiến tranh loạn lạc, nhà vua bỏ lệ tiến cống.

Cách trồng chuối:
Người xưa bảo chuối ngon là do đất. Chuối Ngự chỉ trồng trên đất cát pha. Nơi trồng chuối tốt nhất là nền đất ải, quanh bờ ao. Nhưng ngay ở mấy làng bên như Trung Kỳ, Phàn Nhị chuối cũng không ngon. Một số người của làng di cư lên Bắc Giang đem theo giống chuối để trồng cũng không có được hương thơm như trồng trên đất Đại Hoàng. Có người ở Hưng Yên trồng cả trang trại đủ các loại chuối cung cấp khắp nơi trên cả nước nhưng không sao trồng được chuối Ngự ngon như ở làng Đại Hoàng.

Không kém phần cầu kỳ so với món cá kho làng Vũ Đại tại làng, để trồng được những cây chuối ra quả thơm ngon cần sự khéo léo và khổ nhọc của người dân nơi đây. Theo kinh nghiệm, đất trồng chuối phải chuẩn bị thật kỹ. Các hốc cây đặt cách nhau khoảng hai mét, ủ tro trấu, phân chuồng hoai mục xuống hốc. Chọn cây chuối giống cao khoảng 40 đến 50cm, không bị sâu bệnh. Sau khi đặt bầu chuối vào hốc, lấy đất bùn phủ quanh gốc.

Thời gian trồng chuối Ngự hợp nhất khoảng từ giữa đến cuối mùa xuân, sau một năm là có quả. Thời gian đầu phải thường xuyên giữ độ ẩm cho cây, sau một tháng khi cây bén rễ mới tưới phân. Ngày trước chỉ có phân bắc, phân chuồng, bây giờ có thêm phân vi sinh, phân lân trộn với bùn ao để bón.
Các “nghệ nhân” trồng chuối nhìn tàu lá mà biết cần tăng giảm lượng phân cho phù hợp, dường như ngày nào cũng phải để mắt đến từng cây chuối, có bẹ già là bóc đi ngay, chớm có sâu phải tìm cách diệt trừ. Khi chuối đang thì con gái (chưa mang buồng) phải đóng cọc tre bên cạnh để chống giữ vì nếu khi mang buồng mới trồng cột đỡ thì cây sẽ bị “chột”. Khi chuối Ngự trổ buồng phải lấy những tấm áo cũ mà trùm lên nó để tránh cho khỏi sương sa nắng gắt.
Cây chuối Ngự có dáng từa tựa như cây chuối goòng, chuối mật nhưng nhỏ hơn, mảnh mai hơn. Chuối Ngự quả chỉ bằng ngón tay cái, vỏ mỏng tang, nuột nà, ruột vàng ươm, ăn vào ngọt dịu, thơm nức mũi. Thường các thứ hoa quả chín cây là ngon nhất, riêng chuối Ngự thì không thế. Khi chuối trổ buồng được 45 ngày, da quả chuối có hiện tượng lấm tấm phải hạ xuống ngay để dấm (ủ), nếu để quá trên cây sẽ bị nứt vỏ, chín không đều mà lại kém hương.
Món quà cho khách phương xa
Ngày nay, ở làng Vũ Đại, ngoài món cá kho làng Vũ Đại, chuối Ngự đã trở thành món quà quý đối với du khách thập phương mỗi khi ghé thăm mảnh đất này. Nải chuối Ngự được coi là ngon phải hội tụ đủ cả các yêu cầu về hình, về hương, về sắc. Hình quả nhỏ, thon đều, vỏ chuối mỏng, mỡ màng, sắc vàng rộm tự nhiên, hương thơm dịu nhẹ và nhất thiết mỗi đầu núm chuối vẫn giữ nguyên được cọng râu dài.

Nội Dung Khác

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *